15 mai 2009

მომწესრიგებლები ანუ როგორ ვილაპარაკოთ თავისუფლებაზე




I თავი
რაფაელის სახარება


საქართველოში წიგნებზე ან კარგს ამბობენ, ან საერთოდ არაფერს. ამიტომ ქართული ლიტერატურა ნელ ნელა კარგად ბალზამირებულ მიცვალებულს ემსგავსება,რომელიც თავის უკანასკნელ და სამუდამო სარეცელში არც თუ ისე ცუდად გამოიყურება.

გასული წლის შემოდგომაზე ცნობილმა ფრანგულმა გამომცემლობა HACHETTE - მა რაფაელ გლუქსმანისა და მიხეილ სააკაშვილის "მე თქვენ თავისუფლებაზე გესაუბრებით" გამოსცა. საფრანგეთში ახალი წიგნის შესახებ საუბარი იწყება შეკითხვით, თუ როგორი პრესა ჰქონდა მას, კარგი თუ ცუდი?
საქართველოს პრეზიდენტის ეს ინტევიუდ გადაკეთებული მონოლოგი იმ გამოცემათა რიცხვს განეკუთნება, რომელზეც საქართველოსი არ იყოს არ საუბრობენ, არ წერენ, არც კარგს, არც ცუდს... ეს ის წიგნია, რომლის მსგავსებსაც გამოცემიდან ორიოდე წლის შემდეგ ბუკინისტების შესასვლელებში იმ კალათებში წააწყდებით, რომელსაც აწერია " ყველაფერი 2 ევროდ" რაც გასაკვირი ალბათ თავად ბატონი გლუქსმანისათვისაც არ უნდა იყოს, იქნებ გულში ოცნებობდეს კიდეც , რომ რაც შეიძლება ნაკლებმა მკითხველმა გაიგოს საფრანგეთში იმის შესახებ, თუ როგორ იმუშავა კალამ მომარჯვებულ მდივნად საქართველოს ვარდისფერ პრეზიდენტთან...უკვე წინასიტყვაობაში თვითონვე თადარიგს იჭერს:

''ზოგიერთი ალბათ პროპაგანდის მცდელობაში დაეჭვდება . მე ასეთებს ვეტყვი, რომ ჩემი " ფერადი რევოლიუციების" მხარეს ანგაჟირებამ არა მხოლოდ იმის საშუალება მომცა, პირველს მიმეღო გულახდილი ახსნა განმარტებები, არამედ აგრეთვე საშუალება მომცა დამესვა უხერხული და გამაღიზიანებელი კითხვები არასრულყოფილი, არადამაჯერებელი და კრიტიკას დაქვემდებარებადი დემოკრატიის პრეზიდენტისათვის. თქვენ შეგიძლიათ არ ჩათვალოთ დამაჯერებლად ზოგიერთი მისი პასუხი, მაგრამ ისინი უდავოდ იმსაურებენ მოსმენას." (წიგნის წინასაიტყვაობა)

უნდა აღინიშნოდ რომ ეს ორას გვედიანი თავისუფლების ბიბლია 2008 წლის ნოემბერში გამოიცა. ომიდან სამ თვეში. მე ყოველთვის მაკვირვებდნენ ადამიანები, რომლებიც ასე სწრაფად, პატარა ნამცხვრებივით აცხობენ წიგნებს...

ჩემთვის ამ ნაწარმოების მთავარი ინტრიგა წინასიტყვაობის ეს აბზაცია. მართლაც საინტერესოა როგორ მოახერხა რაფაელ გლუქსმანმა გამაღიზიანებელი კითხვების დასმა კაცისათვის, რომელსაც საქართველოს ჟურნელისტთა მთელი არმია ასეთი კითვებით უიმედოდ დასდევს უკვე 5 წელია და საერთოდ, საინტერესოა რას თვლის გლუქსმანი არასასიამოვნო და გამაღიზიანებელ კითხვებათ? სწორედ ეს ინტრიგა გახდა მიზეზი რის გამოც ერთ ერთი იშვიათთაგანი გავხდი ვინც ეს წიგნი ბოლომდე წაიკითხა.


თავიდანვე უნდა აღვნიშნო: მე სწორედ იმათ რიცხვს მივეკუთნები ვინც ამ წიგნს წმინდა წყლის პროპაგანდად თვლის. აგრეთვე იმათ რიცხვს ვინც პროპაგანდის ისეთ იმპერიაში გაიზარდა, რომ არა თუ ინტელექტუალ რაფაელს, თვით მარცხენა პარიზის გამოჩენილ "ვირტუოზ ფილოსოფოსებს" : რაფაელის მამას, ანდრე გლუქსმანსა და მის მეგობარ ბერნარდ ანრი ლევისაც კი გაუჭირდებოდათ ჩემთვის პროპაგანდის თავზე მოხვევა. თუმცა დარწმუნებული ვარ არც ერთი მათგანი ამას არ იკადრებდა.


იმ წიგნის შესახებ დაწერა, რომელიც (ნიშანდობლივია) ქართულად არ გამოსულა ცოტა უცნაური და არც თუ ისე რთული ამოცანაა. შემიძლია პირდაპირ გითხრათ: ეს ცუდი წიგნია. უნდა აღვნიშნო რომ შევარდნაძეს და მის მდივანს ჩემდა გასაოცრად გაცილებით დიდი მწერლური ნიჭი აღმოაჩნდათ ვიდრე პრეზიდენტ სააკაშვილსა და მის გლიუკსმან - ჟუნიორს. რამოდენიმე წლის წინ გამოცემული ექს პრეზიდენტის მოგონებები გაცილებით უფრო ინტერესით იკითება, უფრო დამაჯერებელია. თუმცა სტილით ისეთივე საბჭოთაა, როგორც "მე თქვენ თავისუფლებაზე გესაუბრებით".

მაგრამ დავუბრუნდეთ არასასიამოვნი კითხვებს, რომლებიც "წყენას" იწვევენ. მე მსგავსი ერთიც ვერ ვიპოვე. მეტიც - იშვიათად მინახავს ადამიანს ასე ხალიჩასავით გაეფინოს კითხვები რესპოდენტისათვის. ამას უდავოდ საბჭოთა ჟურნალისტიკის დიდი გამოცდილება ჭირდება, რაც რაფაელ გლუკსმანს არანაირად არ შეიძლება გააჩნდეს, ამიტომ პასუხი მარტივია. ჩემი აზრით ის გარკვეული დროის განმავლობაში უბრალოდ იწერდა პრეზიდენტის საუბრებს , რომლებიც შემდეგ "დაამონტაჟა" და ბოლოს კომფორტული კითხვებიც შეუსაბამა. შემიძლია ალალბედზე გადავფურცლო წიგნი და რამოდენიმე შემთხვევით მოხვედრილი კითხვა გადაგითარგმნოთ. თავად დარწმუნდებით რომ მათგან არც ერთი არ არის ისეთი, რომელიც სააკაშვილს უხერხულ მდგომარეობაში ჩააყენებდა.

ჩემმა მეუღლემ, წიგნის პირველი გვერდების გადათვალიერების შემდეგ, მითხრა, იმედი მაქვს ამ წიგნს ბევრი ფრანგი არ წაიკითხავსო... მეც იმედი მაქვს. რადგან სწორედ პირველივე გვერდებზე ისეთ მონუმენტალურ გაუგებრობაში ხვდება მკითხველი, რომ ქართველი ოპოზიციონერივით ეჭვიანი კაცი რომ ვიყო,  ვიტყოდი, რომ  ამ წიგნით გლუკსმანი კრემლის პროპაგანდას უფრო ეწევა ვიდრე საქართველოს ხელისუფლებისას და ამტკიცებს, რომ ქართული ხელისუფლება ქაოტური, უპასუხისმგებლო და არაკომპეტენტურია.

საბედნიეროდ მე ასეთ უკიდურესობებამდე არასოდეს მივდივარ. უბრალოდ და ძალიან მარტივად შემიძლია ავხსნა: რაფაელ გლიუქსმანი თავად არის არაკომპეტენტური. მას არასაკმარისი ცოდნა გააჩნია საქართველოს, მისი პრობლემების შესახებ.  მას ამ წიგნზე ძალიან ცოტა აქვს ნამუშევარი.საამისოდ უბრალოდ დრო არ ჰქონდა: ომის ხუთდღიანი ალფა და ომეგადან სამ თვეში სააკაშვილის საუბრები ჩაიწერა, მერე წიგნად აქცია, გამოსცა და პარიზში ქართულ რესტორანში მშვენიერ პრეზენტაციასაც დაესწრო თავის სახელოვან თანაავტორთან ერთად. ის ვერ ხვდება როდის აჭარბებს პრეზიდენტი, როდის ცრუობს.  ან უბრალოდ ცოდნა, კომპეტენცია და პროფესიონალიზმი არ ყოფნის რედაქტირება გაუკეთოს პრეზიდენტის აბსოლიუტურად ანეგდოტურ, თუ არა სკანდალურ მონათხრობს. რომლებიც, ვინ იცის, შეიძლება სულაც დაღლილმა, თვითმფრინავში ძილის წინ, ან რაიმე სხვა უფრო დელიკატურ სიტუაციაში მოუთხრო თავის ელეგანტურ ფრანგ მეგობარს. რომელმაც როგორც ჩანს ყველაფერი მთელი სერიოზულობით პირველ ხარისხში მიიღო და პირდაპირ ხელუხლებლად წიგნის ფურცლებზე გადაიტანა.

აი მაგალითად ამონარიდი წიგნის სულ პირველი გვერდებიდან.
პირველი თავიდან, რომელსაც "ომი" ჰქვია

რ.გ. შეგიძლიათ დეტალურად გაიხსენოთ დღეები, რომლებიც კონფლიქტს წინ უძღვოდა? რა მომენტში იფიქრეთ რომ ომი მზადდებოდა?


მ.ს. აქამდე ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ გადამწყვეტი დარტყმა აფხაზეთიდან წამოვიდოდა. წინა თვეებში რუსების მზადების შემხედვარეს, ჩვენ ყველას თავში გვქონდა იდეა, რომ აგვისტო ცხელი თვე იქნებოდა. ასევე , იალტის სემიტზეც - სადაც ბევრი რუსი იყო წარმოდგენილი, პუტინისტიცა და ანტიპუტინისტიც, ყველა საქართველოსთან გარდაუვალ ომზე ლაპარაკობდა, ისე მესალმებოდნენ როგორც სიკვდილმისჯილს. და ბოლოს, რუსების ტრადიციული მიდრეკილება აგვისტოში კრიზისების შექმნაზე, როცა დასავლეთში ყველა არდადეგებზეა. თუმცა ასეთ მღელვარებებს ჩვენ მიჩვეულნი ვიყავით.

მე იტალიაში, ჩემს მეუღლესა და შვილებთან ერთად სპა ში ვიყავი, როდესაც მივხვდი, რომ შესაძლოა რაღაც სახიფათო მზადდებოდა. ეს ივლისის ბოლო იყო. ჯერ , ჩემმა თავდაცვის მინისტრმა დავით კეზერაშვილმა დამირეკა, და მითხრა, რომ ორასი რუსული ტანკი აფხაზეთში შედიოდა. მე ვუბრძანე რეაგირება არ მოეხდინა და უბრალოდ შეეტყობინებინა ამერიკელებისა და ევროპელებისათვის რუსების მიერ საერთაშორისო შეთანხმებების ეს მორიგი დარღვევა რუსეთის მხრიდან.

შემდეგ რუსეთში, სოჭიში უცნაური აფეთქებები მოხდა, ასევე სოხუმში, აფხაზეთის დედაქალაქში და გალში. მე იმავე წუთს ჩეჩნეთის ომის სცენარი გამახსენდა: ბნელით მოსული ტერორისტული აფეთქებები, რომლებიც რუსებმა ჩეჩნეთში შეჭრის საბაბად გამოიყენეს. უცაური იყო, მაგრამ ამ აფეთქებებს ოფიციალური მოსკოვის ისტერიკა არ გამოუწვევია. მე მოვითხოვე, არანაირი პროვიკაციის წინაშე უკან არ დაგვეხია. მით უმეტეს, აფხაზი სეპარატისტები ჩვენთან კონტაქტში შემოვიდნენ, რომ გავეფრთხილებინეთ: რუსები მათ დრო დადრო ჩვენს ჯარისკაცებთან კანტი კუნტად სროლებისაკენ უბიძგებდნენ. ისინი ჩვენ გვთხოვნენ , თუ პრო რუსული დაჯგუფებების ჩვენს ხაზს შეუტევდნენ, რეაგირება არ მოგვეხდინა.
ამ დროს ოსეთში სიმშვიდე იყო. სეპარატისტებს შორის რამოდენიმე ანგარიშსწორება მოხდა, მაგრამ ისეთი არაფერი ჩვენ რომ დაგვმუქრებოდა. ჩვენ ამ დაძაბულობას ვხსნიდით, როგორც ბანალურ მაფიოზურ ბრძოლას რუსული ფულის გასაყოფად. შემდეგ სამხრეთ ოსეთის თვითმარქვია პრეზიდენტი ედუარდ კოკოითი მოსკოვიდან დაბრუნდა, სადაც როგორც მან განაცხადა მოსკოვისა და სამხრეთ ოსეთის რეგიონებს შორის კულტურულ ურთიერთობების შეთანხმებას მოაწერა ხელი. მისი დაბრუნებისთანავე ქართულ პოლიციასა და ოს მილიციას შორის შეტაკებები დაიწყო. ჩვეულებრისამებ, ჩვენი პასუხის შემდეგ მილიციონერები ყოველთვის აწყნარებდნენ სიტუაციას. ამჯერად კი ჩვენმა საპასუხო სროლამ არაფერიც არ დააწყნარა.

ჩვენ მოვლენების განვითარებას ტელეფონით განვიხილავდით. თუმცა ამავდროულად სექტემბრისათვის ვემზადებოდით, რომელიც ღირსშესანიშნავი მოვლენებით უნდა ყოფილიყო გამორჩეული: პირველად საქართველოს ისტორიაში ნატოს სემიტით, დიკ ჩეინის ვიზიტით და თბილისში პოლ მაკარტნის დიდი კონცერტით... ყოველივე ამის შემდეგ, ერთ დღეს ვრთავ რუსულ ტელე არხს და ვგებულობ, რომ ქართველები ომისათვის ემზადებიან. რუსეთი სახმელეთო ჯარების სარდელი ამტკიცებდა, რომ ჩვენ ოლიმპიური თამაშების გახსნის ცერემონიის დღეს, 8 აგვისტოს კონფლიქტის დაწყების გეგმა გვქონდა. ეს სურეალისტურად გამოიყურებოდა, იმ დროს როდესაც მე იტალიაში სპაში ვიყავი, სხვათაშორის უამრავი რუსის გარემოცვაში , ჩემი ყველაზე მნიშვნელოვანი მინისტრები კი არდადეგებზე ზოგი ესპანეთში ზოგიც საბერძნეთში ...

ამ ტიპის პროპაგანდის მიმართ უნდობლობა ნასწავლი მაქვს. ამიტომ 1 აგვისტოს გადავწყვიტე შემემოკლებინა ჩემი შვებულება იტალიაში და და თბილისში დავბრუნებულიყავი. როდესაც ჩამოვედი ათასობით ოსი მილიციელი ქართულ პოლიციას უტევდა. ეს უკვე სერიოზულად გამოიყურებოდა. მე ჩვენს თავდაცვის მინისტრს დავურეკე და ვთხოვე მარბელადან რაც შეიძლება სასწრაფოდ ჩამოსულიყო. მან ამიხსნა, რომ ბილეთის გადაცვლა ნამდვილი თავისტეხა იყო, რომ ეს ყველაფერუი უფრო რუსული ბლეფი იყო . მე დავაძალე და შემპირდა რომ მეორე დღეს დილას გამოფრინებოდა. საბოლოოდ ის მხოლოდ მესამე დღეს ჩამოვიდა... ეს რომ აგიხსნათ თუ როგორ ვემზადებოდით ამ მომენტში ომისათვის: ჩემი თავდაცვის მინისტრი შვებულების დამატებით დღეებს იპარავდა...(რაფაელის სახარება 1თავი: ომი. 20-21გვ)



აი ასე, როგორც იქნა, შეიკრიბა 3 აგვისტოს თბილისში ჩვენი სახელისუფლო, და განსაკუთრებით თავდაცვის აპარატი . უნდა ითქვას ომს სულზე მოუსწრეს... პრინციპში, ეს ომიც ისე სწრაფად დამთავრდა, რომ თავდაცვის მინისტრ კეზერაშვილს შვებულების ერთი ორი დღე კიდევ რომ "მოეპარა" ომი შეიძლება მარბელას მზიან პლიაჟზე შეზლონგზე წამოკოტრიალებულს ტელეფონით ხელში "გადაეგორებინა." როგორც პრეზიდენტი აღნიშნავს მთელი ხელისუფლება ევროპის კურორტებზე იყო გაფანტული, (იმედი მაქვს არა იაფფასიან კემპინგებში). როგორც ჩანს ომისათვის მათ სულაც არ ეცალათ. საერთოდ , რა უსინდისობაა, რა დროს ომი იყო ამ შუა აგვისტოში...ხომ შეიძლებოდა სექტემბრამდე დაეცადათ, სადღაც პოლ მაკარტნეს კონცერტსა და თბილოსობას შორის, შემოდგომის რომელიმე მოსაწყენ წვიმიან დღეს...


როგორც პრეზიდენტი ამბობს, ყველამ მშვენივრად იცოდა უდიდესი საშიშროების შესახებ რომელიც ქვეყანას ელოდებოდა, აფხაზები, უფრო მეტიც, თავად რუსებიც კი აფრთხილებდნენ იალტის სამიტზე ქართველებს. მიუხედავად ამისა კუთვნილ შვებულებას ვერავინ შეელია, და საქართველოს ტერიტორიაზე 200 ტანკის შემოსვლა მარბელას პლიაჟსა და იტალიურ სპა ს შორის მხოლოდ სატელეფონო საუბრის თემა გახდა პრეზიდენტსა და მისი თავდაცვის მინისტრს შორის...ღმერთო ჩემო ეს ყველაფერი თუ მართლა ასე მოხდა და ამის შესახებ მართლა მოუყვა საქართველოს პრეზიდენტი რაფაელ გლუკსმანს, ტექსტის ამ ფორმით გამოქვეყნება მოლოდ იმას ნიშნავს, თანაც ერთმნიშვნელოვნად,  რომ საქართველოს ხელისუფლების, მისი სარდლობის დაუდევრობა და უპასუხისმგებლობა სამხედრო დანაშაულის ტოლფასია! პრეზიდენტის ფრანგი მეგობარი კი ან აბსოლიუტურად არაკომპეტენტურია პროპაგანდაში, ან საერთოდ , მისი მეგობარი კი არა მტერია. არის კიდევ მესამე ვარიანტია, რომ  გლუკსმანისათვის ჭეშმარიტება მეგობრობაზე მაღლა დგას... რაშიც მე სერიოზულად მეპარება ეჭვი, რადგან როგორც უკვე აღვნიშნე ამ წიგნს წმინდა წყლის , თუმცა დაბალი ხარისხის პროპაგანდად ვთვლი. მოგეხსენებათ, ამ ჟანრმა არაერთი შედევრი მისცა კაცობრიობას. სამწუხაროდ ეს ერთგვარი "ჰიმნი თავისუფლებაზე" საბჭოთა სოფლის კლუბების წინ საყვირიანი პიონერების ქანდაკებებს უფრო მაგონებს, ვიდრე ეიზენშტეინის "პოტიომკინს" ან მაიაკოვსკის "პასპორტს".ამის საფუძველს თუნდაც ავტორის ეს კითხვა მაძლევს :

'' რ.გ. ვილაპარაკოთ ისრაელზე. საქართველო ერთადერთი ქვეყანა უნდა იყოს მსოფლიოში ისრაელის გარდა, რომელსაც თავდაცვის მინისტრად ისრაელის მოქალაქე ჰყავს.

მ.ს. ისრაელ-საქართველოს მოქალაქე. და ეს ჩემთვის არანაირი პრობლემა არ არის. როდესაც ისრაელში ვარ, თავს საკუთარ სახლში ვგრძნობ. ეს პატარა ქაოტური , კოსმოპოლიტური, სიცოცხლითა და იუმორით სავსე საზოგადოებაა. მე ვლაპარაკობ ხალხზე და არა პოლიტიკაზე, ატმოსფეროზე, რომელიც ძალიან გავს კავკასიურს. ეს ანეკდოტი შეიძლებოდა კავკასიურიც ყოფილიყო: " როდესაც ორ ებრაელს ერთ ოთახში დატოვებთ დებატები იწყება, ხოლო თუ ისინი სამნი არიან უკვე რევოლიუცია იწყება".  ზუსტად ასევე ხდება ქართველებშიც! მე მიყვარს ეს უწესრიგო და წინააღმდეგობებით სავსე კულტურა. იცით, ებრაელები ისეთი ინტეგრირებულნი იყვნენ, რომ მათ ვინც სსრკს დაშლის შემდეგ ისრაელში წავიდა ძალიან გაუჭირდათ საქართველოს გარდა სხვა ქვეყანასთან ადაპტირება. ბევრი ბრუნდება.''

აქ ბატონ გლუქსმანს ეტყობა მხედველობიდან გამოჩნდა, რომ მის ისტორიულ სამშობლო ისრაელში მოქალაქე კეზერაშვილს, ირანის ან სირიის არმიის ანალოგიური შემოსევის შემთხვევაში მარბელას პლიაჟზე დეზერტირობისათვის... ღმერთო ჩემო! წარმოდგენაც კი მიჭირს რა დღეში ჩააგდებდა "უწესრიგო და არადისციპლინებული" მხიარული და ჩვენსავით ''კოსმოპოლიტი'' მოძმე ებრაელი ხალხი, განსაკუთრებით კი მისი დაუნდობელი მართლმსაჯულება. მაგრამ გლუკსმანისათვის მთავარი კურიოზი მხოლოდ სააკაშვილის ხელისუფლებაში სამი ეთნიკური ებრაელის არსებობაა, მას როგორც ჩანს ავიწყდება, რომ საკუთარ სამშობლოში- საფრანგეთის პოლიტიკურ სპექტრში- ეთნიკური ებრაელების არც თუ ისე მცირე წარმომადგენლობა, ავიწყდება აგრეთვე, რომ ისინი არავის დაუთვლია, იმ ელემენტარული მიზეზის გამო, რომ ამას ყურადღებას საფრანგეთში არავინ აქცევს.
"
რ.გ. ისინი (ისრაელელი ქართველი ებრაელები პ.ქ) ბრუნდებიან პირდაპირ თქვენს ადმინისტრციაში! არც ისე უხიფათოა გყავდეს ისრაელო-ქართველი თავდაცვის მინისტრი, სეპარატისტულ რეგიონების ინტეგრაციის ებრაელი მინისტრი, ამერიკელი ებრაელი პოლიტიკური მრჩეველი : ხომ არ თამაშობს ეს თქვენს წინააღმდეგ რუსეთში?''

არ ვიცი, ატყობთ თუარა თუ როგორ ქსოვს თავად ეთნიკურად ებრაელი პარიზელი მოციქული  "სახფათო და გამაღიზიანებელ კითხვებს".

მთელი სამი ებრაელი ადმინისტრაციაში!... წარმოუდგენელი გმირობა ანტისემიტიზმით დაავადებულ "ნაცისტურ ევროკავშირში"... მხოლოდ იმ შემტხვევაში, კალენდარს რამდენიმე ათეული წლით თუ დავატრიალებთ უკან, ევროკავშირის იდეამდე  ეპოქაში.


აი რას პასუხობს  პრეზიდენტი:

მ.ს. - რა თქმა უნდა , მაგრამ არა მხოლოდ რუსეთში! ერთხელ ერთმა გერმანელმა(!) დეპუტატმა მითხრა: "განა საკმარისი არ არის ის, რომ ევროპაში თქვენ ისე განგიხილავენ როგორც ამერიკულ პროექტს, ეხლა უკვე ათობით სტატია ქვეყნდება თქვენი კავშირების შესახებ ისრაელთან! იცით, ძალიან ძნელი ხდება თქვენი დაცვა ასეთი მოკავშირეებით.

და აქ გლუქსმანი (თითქმის დარწმუნებული ვარ) უკვე აკანკალებული ჩურჩულით მიმართავს თავის შეუდრეკელ ევროპულ ინსტიტუციონალიზებურ ანტისემიტიზმთან მებრძოლ გმირს, რომლის პასუხი კი  უბრალოდ ჟრუანტელის მომგვრელია თავისი ეპიკური  სიმტკიცითა და გაბედულებით :

რ.გ. ეს გერმანელი (!) დეპუტატი მართალია. იქნებ მართლაც გამოგეცვალათ მეგობრები...
"
მ.ს. იმიტომ რომ იმ ხალხს მოვეწონო ვისაც, ნებისმიერ შემთხვევაში ჩვენი ღირებულებები არ უყვარს? თანაც, ვწუხვარ მაგრამ, რომელი სხვა ქვეყანა დაგვთანხმდა მოგვყიდა ჩვენთვის უპილოტო თვითმფრინავები და სერიოზული შეიარაღება, თუნდაც უკიდურესად მცირე რაოდენობით? არცერთი! უცნაური რამ უნდა გითხრათ: მთელი რიგმ ქვეყნებმა რომლებიც შევარდნაძის საქართველოზე იარაღს ყიდდა ,ვარდების რევოლიუციის შემდეგ უარი თქვა იარაღის მოყიდვაზე. გერმანელები (!)მაგალითად, არა მარტო ყიდდენ იარაღს შევარდნაძეზე, ისედაც აძლევდნენ. ჩვენ კი როდესაც ვთხოვეთ უბრალო თოფები და პისტოლეტები, შროდერის მთავრობამ ასეთი პასუხი გავცა: " ჩვენ თქვენ იარაღს არ მოგყიდით, არც ეხლა და არც ორასი წლის შემდეგ"

თქვენს კითხვას რომ დავუბრუნდე, რუსებმა განსაკუთრებით გასვეს ხაზი ჩვენი იარაღის ისრაელურ წარმოშობას, რაც საბჭოთა ეპოქის ანტი - ისრაელური პროპაგანდით გაროზგილ საზოგადოებისათვის იყო განკუთვნილი.ისრაელი აგრესიულობის სინონიმი, სალანძღავი სიტყვაა. ჩვენი შეიარაღის მოლოდ 5% ია ისრაელური წარმოშობის, მედია კი მხოლოდ ამ შეიარაღებაზე ლაპარაკობს. უნდა ითქვას რომ გაცილებით ადვილია რუსების მობილიზება ამერიკის მარჯვენა შეიარაღებული ხელის და თავად ამერიკაზე უარესი ისრაელის წინააღმდეგ , ვიდრე პატარა ქართველების წინააღმდგ, რომლებიც ასე სასიამოვნოდ მღერან, ასეთი მშვენიერი ფოლკლორული ცეკვები აქვთ, თანაც გაზიან წყალსა და ღვინოს აწვდიდნენ ცარიზმისა და საბჭოთა პერიოდში"...'( თავი 5: ახალი სამყარო,165,166,167 გვ)

ებრაელები,გერმანელები, ანტისემიტიზმი და მიხეილ სააკაშვილი! ...

წიგნის ამ ნაწილმა 1994 წელი გამახსენა. მარტში პარიზის კინოთეატრ '' მაქს ლინდერის" წინ, სპილბერგის " შინდლერის სიის" პრემიერიდან გამოსულ დამძიმებულ მაყურებელს კარებთან, თავზე კიპა დაფარებული  მდუმარედ ხელგაწვდილი შუახნის ებრაელი მათხოვარი დაგვხვდა, რომელსაც გულაჩუყებული მაყურებული ისე გულუხვად აძლევდა ფულს თითქოს სულ ეხლახანს ყოფილიყო საკონცენტრაციო ბანაკიდან გამოპარული. კინოთეატრი "მაქს ლინდერი " ცნობილ ებრაელი თერძების უბან სანტიეს ესაზღვრება. უნდა გითხრათ რომ ჩემი პარიზში ცოვრების 18 წლის ნანძილზე არც მანამდე და არც შემდეგ ებრაელი მათხოვარი არსად მინახავს, ყოველ შემთხვევაში ისეთი ვინც თავის სემიტურ წარმოშობას ხაზს გაუსმევდა. ამ პატარა გაიძვერას გონებამახვილური "ბიზნესი" მე უფრო პატიოსანი მეჩვენება ვიდრე გლუკსმან- სააკაშვილის დაბალი ხარისხის ანტი ანტისემიტური " დრამა" რომელიც პარიზის კაბარეს "კაშერულ " სკეჩს უფრო წააგავს, ვიდრე დიალოგს პრეზიდენტსა და მის მრჩეველ ინტელექტუალს შორის .

არანაკლებ საინტერესოა წიგნის მეორე თავი " საბჭოთა ახალგაზრდობის წლები", სადაც ასევე აბსოლიუტურად ახალ, დღემდე უცნობ ფაქტებს ვგებულობთ პრეზიდენტის ცხოვრებიდან.

ეს ნაწილიც აგრეთვე ბატონი გლუკსმანისა და ფრანგული გამოცემისათვის სასიამოვნი სიურპრიზებით არის სავსე: განსაკუთრებით ის, რომ ბატონი პრეზიდენტი, რომელიც დღემდე ყველას ანგლო - საქსონური პოლიტიკისა და კულტურის პირმშო ეგონა, თურმე თავგადაკლული ფრანკოფონი ყოფილა: ფრანგული ენის მასწავლებლის, ჟან პოლ სარტრისა და სიმონ დე ბოვუარის მეგობრის მარა ჭავჭავაძის წყალობით. რომლიც თურმე " რუსეთის უკანასკნელი ცარის, ნიკოლაი II - ს კარზე ცნობილი ცენტრალური აზიის დიდ არისტოკრატული ოჯახის შთამომავალი ყოფილა. ... მე რა თქმა უნდა არ ვფიქრობ, რომ ბატონ პრეზიდენტს ჭავჭავაძეების გვარი ყაზახური ან ყირგიზული ძველი არისტიკრატია გონია, ან გლუკსმანს საქართველო ცენტრალური აზიის თავისუფლების შუქურა, უბრალოდ ამ უკანასკნელს ალბათ არასოდეს სმენია ეს უცნაური გვარი - ჭავჭავაძე და მით უმეტეს ის ამბავი, რომ ეს ქართული თავადური გვარია. ცენტრალურ აზიასთან კავშირი კი ალბათ, ქალბატონ მარას დედის მხრიდან ფესვებში უნდა ეძებოს ბატონმა მრჩეველმა, თუ რა თქმა უნდა ჩეკასაგან დევნილი 1957 წელს საფრანგეთიდან დაბრუნებული ქალის გენეალოგიური ხის კვლევა მის ინტერესის საგანს წარმოადგენს.

პატარა მიხეილს ფრანგულის შესწავლა 8 თუ 9 წლის ასაკში დაუწყია  და თურმე ადრე ინგლისურზე უკეთ ლაპარაკობდა. მისი პირველი უცხოური გაზეთიც რომელიღაც ვულგარული ინგლისური "The Times" კი არა, ფრანგული "Le Monde" ყოფილა, რომელიც მომავალ პრეზიდენტს მოსკოვში, სასტუმრო "ინტურისტის" "შვეიცარებად" და დამლაგებელ "ბაბუშკებად"   გადაცმული ბოროტი კგბს აგენტების თვალთვალის მიუხედავად მაინც შეუძენია გაზეთების კიოსკში და იგი დღემდე შენახული აქვს. მასწავლებელი მარა, პარიზის ინტელექტუალური ცხოვრებით მოხიბლული ყოფილა და ცდილობდა ყველაფერი ცოდნოდა თუ რა "ხდებოდა პარიზის ლათინურ კვარტალში".


ჩემი აზრით აქ პრეზიდენტს ეპოქები აერია: ლათინური კვარტალი განსაკუთრებით აქტუალური 20 და 60 იანი წლების ბოლოს იყო და არა 70 იანების მიწურულს, როდესაც სავარაუდოდ 10 -11 წლის მიხეილი სულმოუთქმელად კითხულობდა და კამათობდა თავის მასწავლებელთან " ახალი ფილოსოფიის" შესახებ. ის განსაკუთრებით გამოყოფს, რაფაელის მამას, ფილოსოფოს ანდრე გლუქსმანს: ''სასაცილოა, მახსოვს თუ როგორ წავიკითხე საიდუმლოდ მამათქვენის " მზარეული და კაცჭამია"...  საერთოდ ბატონ პრეზიდენტს მამა გლუქსმანი როგორც ჩანს ხუმრობის ხასიათზე ხშირად აყენებს : გასული წლის დეკემბერში, პარიზში ამ წიგნის პრეზენტაციისას ქართულ რესტორანში, თავის ბავშვობის ჭაღარა კერპს მხარზე ხელი მოუტყაპუნა და ინფანტილური გულღიაობით უთხრა: რა სიურპრიზია! თქვენ კიდევ ცოცხალი ხართ? გუშინდელივით მახსოვს, რა სევდიანი მობოდიშებით გაუღიმა ჯერ კიდევ ცოცხალმა  საბრალო უფროსმა გლუკსმანმა...

როგორც ჩანს პატარა მომავალ ბატონ პრეზიდენტზე ასევე დიდი შთაბეჭდილება მოუხდენია BHL - ს ( ასე ეძახიან ერთ უცნაურ ფილოსოფოსს, რაფაელის მამის მეგობარ ბერნარდ ანრი ლევის) , რომელმაც საკუთარი ჯეთით ჩამოიყვანა რაფაელი ომის დაწყებიდან რამოდენიმე დღის შემდეგ საქართველოში. საერთოდ უნდა გითხრათ, რომ საფრანგეთში სანთლით რომ ეძებოთ თავისი რამოდენიმე მომხიბლავი ინტიმური მეგობარი ქალის მეტს, ვერავის იპივით ისეთს ვიზეც ოდესმე BHL - ს როგორც დიდ მოაზროვნეს შთაბეჭდილება მოუხდენია. ამდენად წარმომიდგენია რა სასიამოვნო იქნებოდა მისთვის საქართველოს პრეზიდენტის ესოდენი დაფასება მისი პრიალა ფილოსოფიური ღვაწლის მიმართ.

ყველაზე ამაღელვებელი მაინც მოგონებების მუსიკალური ეპიზოდია. "მაშინ როდესაც მთელი საბჭოთა კავშირი ჯო დასენს უსმენდა", იხსენებს ყოფილი პატრა ბიჭი : "მარა თავისთან კასეტაზე ჩაწერილ ივ მონტანის "მკვდარ ფოთლებს" "პარიზის ცის ქვეშ"... და ჟილბერ ბეკოს "ნატალის" მასმენინებდა...ამ ორ ანდერგრაუნდის მომღერალთან შეხების საშუალება იმხელა შიკი, არისტოკრატულობის ნიშანი და სიამოვნება იყო..." ( თავი 2: საბჭოთა ბავშვობა.გვ61)

ბატონ გლუკსმანს შევახსენებ რომ 1967 წელს დაბადებული მიხეილი, ყველაზე უკეთეს შემთხვევაში 1975 - 1977-1980 წლის ამბებს იხსენებს. აგრეთვე ვეტყოდი,რომ ამ დროს ჩვენ ჯო დასენსა და მირეი მატიეს კი არა Led Zeppelin ის Physical Graffiti და Pink Flyd ის The Wall - ს ვუსმენდით; უფრო წინ წასულები კი Sex Pistols და The Clash , ნამდვილი "ანდერგრაუნდის" წარმომადგენელმა, მუსიკალურმა ტელე კრიტიკოსმა ჟენია მაჭავარიანმა ერთხელ ოთხმოციანების დასაწყისში სადღაც ნაშოვნი პანკების კონცერტიც კი გვიჩვენა გადაცემაში "ეს ესტრადაა".  ამ გადაცემის ეთერში გაშვების დროს 1974 მოყოლებული თბილისის ქუჩები ისე ცარიელდებოდა , თითქოს კომენდანტის საათი ყოფილიყო გამოცხადებული... თუმცა მე ამას საბჭოთა როკ'ნ' როლის საათს უფრო დავარქმებდი.

საერთოდ ნებისმიერმა უცოდინარმაც კი იცის, რომ  არავითარი ანდერგრაუნდი ჟილბერ ბეკო არ ყოფილა, არც ივ მონტანი. არც თბილისში, და მით უმეტეს არც პარიზში. თუ არ ჩავთვლით ამ
უკანასკნელზე განაწყენებულ საჭოთ პარანოიკი იდეოლოგების მიერ გამოცადებულ ბოიკოტს: ივ მონტანი როგორც მეფე ისე მიიღეს მოსკოვში, მან კი, "უმადურმა "პარიზში დაბრუნებისთანავე არც თუ ისე სასიამოვნო სიმართლე თქვა თავის მოგზაურობის შესახებ წითელი სტუმართმოყვარე ბარბაროსების ქვეყანაში... მას შემდეგ უბრალოდ გასტროლებზე აღარ იწვევდნენ.

საბჭოთა მშრომელ ქალთა მასები კი მაინც უგონოდ იყო მასში შეყვარებული, ამიტომ მინდა დავარწმუნო ახალგაზრდა ბატონი გლუკსმანი, რომ მისი მოსმენის "არისტოკრატული პრივილეგია" შუა აზიელი"არისტოკრატი ქალბატონი ჭავჭავაძისა და პატარა მიხეილის გარდა სულ ცოტა ყოველ მეორე საბჭოთა კოლმეურნესა და ზეინკალ ქალს ქონდა; მონტანის  ასიატასობით ტირაჟით დისკი გამოუშვა "მელოდიამ" სანამ წითელი მუსიკალური ტრიბუნალი, მრისხანე გოსკონცერტი "თითს დაუქნევდა" ფრანგ მეგა ვარსკვლავს. მაგრამ პრეზიდენტი სააკაშვილი თავის გულუბრყვილო მემატიანესთან ისეთ საოცარ კრეატიულობას იჩენს საბჭოთა ყრმობის წლებზე საუბრისას, რომ აშკარად ეტყობა ამერიკაში სტუდენტობის არც თუ ისე მხიარული საღამოების დიდი ნაწილი , დაბალი ხარისის ანტისაბჭოთა ფილმების ყურებაში აქვს გატარებული . ყოველ შემთხვევაში მან კარგად იცის სულიერად როგორ შეძრას პატიოსანი დასავლელი დამწყები ინტელექტუალი, რომელ ღილაკებს  რა დროს დაჭირო თითი. მას უნაკლო CV აქვს , რომელიც პარიზელ თანაავტორში არავითარ კითხვას არ ბადებს : ის უსიტყვოდ ენდობა თავის კავკასიელ ზარატუსტრას, რომელიც ჩემი აზრით წიგნის ამ ეპიზოდში მას, ხალხურად რომ ვთქვად უბრალოდ აშაყირებს. მაგალითად, როდესაც თავისი ცხოვრების ამ ბუნდოვან მაგრამ ფრანკოფონულ და ანტისაბჭოთა პერიოდის შესახებ ლაპარაკს ასეთი აბზაცით იწყებს:


მ.შ. ჩემი ბიძა დიპლომატი იყო. ის ამერიკაში მოღვაწეობდა და მთელ თავის დროს საბჭოთა რეჟიმის კრიტიკაში ატარებდა, ისევე როგორც იმ ადამიანების უმეტესობა რომელიც გარს მეხვია... ( თავი 2 :საბჭოთა ბავშვობა.გვ 55)
აქ როგორც ჩანს ბატონ პრეზიდენტს მხედველობაში მისი ბიძა, საბჭოთა კავშირის დამსახურებული დიპლომატი, ბატონი ექს _ ამხანაგი ალასანია ჰყავს, რომელიც წლების განმავლობაში საბჭოთა დიპლომატიას წარმოადგენდა გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში. რაზეც უნდა დავენიძლავები ბატონ გლუქსმანს, რომ პრეზიდენტი ცილს წამებს ბიძამისს საბჭოთა რეჟიმის წინააღმდეგ მოღალატეობრივ საქმიანობაში: ის პატიოსანი ჩეკისტი იყო. სხვანაირად ამდენი ხანი არავინ გააჩერებდა თავისუფლებისა და სამართლიანობის საერთაშორისო მექაში.

რ.გ. თბილისში, მოზარდ ასაკში იცოდით თუ არა დიდი დისიდენტების არსებობის შესახებ? მიგიწვდებოდათ თუ არა ხელი მათ ხელნაწერებზე? მისდევდით თუ არა მათ ბრძოლას?

მ.ს. რა თქმა უნდა. სახაროვი, სოლჟენიცინი, ბუკოვსკი ჩემთვის ნამდვილი გმირები იყვნენ. მახსოვს მარამ, როგორც ყოველთვის მარამ, ერთხელ ალექსანდრე სოლჟენიცინის "Раковый корпус" გადმომცა, რომელიც სიგარეტის ქაღალდზე იყო გამოქვეყნებული, როგორც საერთოდ ყველა იატაკქვეშა ტექსტი. ეს დღე სამარადისოდ დარჩება ჩემს ცხოვრებაში სალი ქვით ამოკვეთილი . ეს ჩემთვის ლიტერატურული და პოლიტიკური აღმოჩენა იყო. მე კითხვა მის ბინაში დავიწყე შემდეგ თან წამოვიღე. ქუჩაში ვკითხულობდი აღგზნებისაგან ცრემლებით სავსე თვალებით. იმდენად შთანმთქა ამ საოცარმა ტექსტმა, რომ სულაც მანქანას შევეძლო გავესრისე.(  თავი 2 საბჭოთა ბავშვობა.გვ63)

პატარა დისიდენტი: მესამე რიგში მარჯვნიდან მესამე

უნდა გამოგიტყდეთ რომ ამ ტექსტის კითხისას ცუდად ჩაცმული საბჭოთა პატარა , სათვალიანი ებრაელი ბიჭი დამიდგა თვალწინ,
მოსკოვის ჭუჭყიანი თოვლით გალესილ ქუჩაში. კარაკულის საყელოიანი პალტოში, ვიოლინოს გაცრეცილი შავი ბუდით ხელში.
საბედნიეროდ პატარა მიხეილი, სავარაუდოდ ანტისაბჭოთად განწყობილი დიპლომატი ბიძის გამოგზავნილი ლევისებით დაეხეტებოდა ალბათ მზიანი თბილისის ქუჩებში, რა თქმა უნდა ვიოლინოს გარეშე, ასევე ამერიკული საღეჭი რეზინით გამოტენილი პირით. სანამ ეს ჩვენი გულანთებული დისიდენტი საბჭოთა არმიაში სამსახუროდ არ გაუშვეს იგივე ბიძის რეკომენდაციით, თანაც როგორც ამბობენ, არც მეტი, არც ნაკლები კგბ ს ნაწილში. თუმცა  გლუკსმანს არც ამჯერად მოსდის აზრად კითხვა , როგორ მოხდა, რომ ლამის ანა ფრანკივით იატაკქვეშ გაზრდილი დისიდენტი მიხეილი ორი წლით თავისი საყვარელი ბუკოვსკის, სოლჟენიცინისა და სახაროვის მწვალებლების სამსახურში ჩადგა, თანაც შუა პერესტროიკის დროს (ამ ყბადაღებული ფაქტის უარყოფა არასოდეს მომისმენია სააკაშვილის "ბიოგრაფებისაგან''). გლუკსმანს არც მესამე თავის წერისას გახსენებია სააკაშვილის საბჭოთა წარსული, როდესაც ის კლასიფიკაციას უკეთებს ხელისუფლებისათვის მებრძოლ თაობებს:

მ.ს. სამი თაობაა, ვინც ხელისუფლებისათვის იბრძვის საქართველოში. ისინი, ვინც ბრეჟნევის ეპოქაში გაიარეს ფორმაცია და საბჭოთა ეპოქაში მუშაობდნენ. ისინი ვინც განათლება მიიღო სსრკს ბოლო წლებში მაგრამ არასოდეს უმუშავიათ საბჭოთა ატმოსფეროში. როგორც მე. და ისინი ვინც საერთოდ არ იცნობს საბჭოთა კავშირს, რომლებსაც არც კი ახსოვთ რომ ჩვენ რუსული ჩექმის ქვეშ ვიყავით ოცზე ნაკლები წლის წინ.




სააკაშვილი აცხადებს რომ : " სსრკს დანგრევის შემდეგ ფორმირებული თაობა იყო, არის და დარჩება ამ ქვეყნის რეფორმების ძრავად (  თავი 3: რევოლიუცია. გვ91) საინტერესოა რა ხნის ბავშვები ჰყავს მხედველობაში? ჩემი ანგარიშით ისინი ოც წელზე ნაკლების გამოდიან.

როგორც ვხედავთ ორივე მწერალს კიდევ ერთხელ დაავიწყდა სულ ოცი გვერდის წინ სააკაშვილის ცხოვრებაში ქვით ამოკვეთილი მოგონებები თავისუფლებისადმი სწრაფვის შესახებ, ან იქნებ მათ მართლაც გონიათ, რომ სააკაშვილის და ძია თემურის გარდა ყველანი ნათელ კომუნიზმს ვაშენებდით  და ამიტომ მხოლოდ მას ეპატიება კგბ ს ჯარსა და კიევის დიპლომატიის ინსტიტუტში ნამდვილ საბჭოთა "ფოლადად წრთობა", რომელსაც თვითონ რატომღაც განათლებას ეძახის?   და ნეტარ მორწმუნე სენტ-რაფაელი უსიტყვოდ ეთანხმება. ვინ იცის, იქნებ ამ საუბრის ჟამს ორივენი მდინარე მტკვარზე ფეხშიშვლები ფეხის დაუსველებლად სეირნობდნენ განახლებულ რიყესა და აბანოთუბანს შორის... 2008 წლის შემოდგომის ერთ თბილ ხავერდოვან თბილისურ საღამოს...

რ.გ. ...მინდა ერთ რაღაცაზე გესაუბროთ. როდესაც თბილისში სხვა კავკასიური ქვეყნებიდან შემოვდივართ, ძალიან გვხვდება თვალში დაუძაბავი ურთიერთობა სხვადასხვა სქესის ადამიანებს შორის. თქვენ ფიქრობთ რომ ეს ''ზნეობრივი თავისუფლება" რევოლიუციასთან არის დაკავშირებული?

მ.ს. საქართველო ყოველთვის უფრო ღია იყო ვიდრე კავკასიის სხვა ქვეყნები. მაგრამ დღევანდელი ჯერ კიდევ არასრული ''ზნეობრივი თავისუფლება"ეჭვგარეშეა რომ დემოკრატიზაციის პროცესებთან არის დაკავშირებული. იმ ქართველების დაბრუნებამ, რომლებმაც უცხოეთში ისწავლეს დააჩქა საზოგადოების ევროპიზაცია. მედიაში ცენზურის მოსპობამ სიტყვა გაანთავისუფლა, უამრავი სასიყვარულო და სექსუალური ტაბუ აიხსნა. ახალგაზრდა და კოსმოპოლიტი მთავრობა თავისკენ იზიდავს საზოგადოებას. ქალების მიმართ ძალადობის წინაღმდეგ მიმართულმა რეპრესიებმა მაჩისტური დომინანტური პულსაცია დაამუხრუჭა. (  თავი 4: რევოლიუცია.გვ124)

როგორც ფრანგები იტყოდნენ chapeau! ( ქუდი, სახურავი) სექსუალური რევოლუციაც ვარდისფერ ნაციონალებს მოუხდენიათ კავკასიაში, და ცენზურაც მოუსპიათ.

სააკაშვილი - გლუქსმანის მისტიციზმითა და სიმბოლოებით სავსე ამ მითოლოგიურ "შედევრზე" დაუსრულებლად შეიძლება ხალისი და გართობა, მხოლოდ ვეჭვობ, რომ ეს წიგნი ამ მიზნით იყოს დაწერილი. ამიტომ მისი ადგილი როგორც გითხარით ბუკინისტების იმ კალათებშია, რომელსაც აწერია "ყველაფერი 2 ევროდ", თუ შეევაჭრებით იქნებ 1 ევროდაც დაგითმონ.

გაცილებით საინტერესო იქნება წიგნი, რომელსაც ბატონი რაფაელ გლუქსმანი პრეზიდენტობის ვადის გასვლიდან რამოდენიმე წელიწადში უკვე ექს პრეზიდენტზე დაწერს: თავის ნამდვილ მოგონებებს მასთან ერთად გატარებულ დღეებზე. იქნებ ასეთი სათაურითაც: "მე თქვენ სააკაშვილზე გესაუბრებით". ამ დროისათვის ის უკვე საქართველოს აღიარებული ექსპერტი იქნება, როგორც ტარანტინოს მისტერ უინსტონ ვოლფი.



12 მაისი 2009


1 mai 2009

სენტიმეტალურ კრიმინალური აღზრდა


წინასიტყვაობა:
ეს ტექსტი სპეციალურად არის დაწერილი ქართული ჟურნალის, "ცხელი შოკოლადისათვის". თუმცა ბოლო მომენტში გამოცემის რამოდენიმე რედაქტორს სამწუხაროდ მოეჩვენა, რომ მე "საბჭოთა პროპაგანდას" ვეწევი, და ჟურნალის გამოსვლის დღეს 24 აპრილის საღამოს შემატყობინეს, რომ ათი დღის წინ საბოლოოდ შეთანხმებული ჩემი ტექსტი არ დაიბეჭდებოდა.
იმედი მაქვს მკითველს ამით ბევრი არაფერი დააკლდა და ნომერში ბევრად უფო მეტად საინტერესო სტატიები წაიკითხა ვიდრე ჩემი "საბჭოთა ნოსტალგიური" წერილია.
ამ ბოლო დროს სულ უფრო ხშირად ვფიქრობ, რომ ჩემი თაობა, რომელსაც ზოგი ხან საბჭოთა თაობად ნათლავს, ხან ნარკომანებად და ხან საერთოდ დაკარგულად, სინამდვილეში საქართველოს და საერთოდ ისტორიაში ერთ ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი თაობა იყო. ყოველ შემთხვევაში პოსტსაბჭოთა თაობებს ნამდვილად არაფერი აქვთ ჩვენთან სასნობო: თავიანთი აქტიური ცხოვრების ოცი წელი თბილისის ხელახლა განთებას და რაიონულ ცენტრებში ასფალტის დაგებს მოანდომეს. ჩემმა თაობამ კი ოც წლიანი მოღვაწეობა ბერლინის კედლის დანგრევით დაასრულა. ისე რომ ერთი ტყვაც არ გაუსროლია, მხოლოდ კედლის იქით "sex, drog and roc'n'rolle" ით და აქეთაც, თითქმის იგივე სლოგანის იატაკქვეშა ვერსიით... მართალია ბევრს გონია, რომ ეს უშნო კედელი გორბაჩოვმა და შევარდნაძემ დაანგრიეს, საქართველოში იმასაც ფიქრობენ რომ ეს ზვიად გამსახურდიას სამშობლოსადმი სენტიმეტალური და მგზნებარე სიყვარულის წყალობით მოხდა. . მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ ჩემი სკოლის წინ ცალხელა ფოტოგრაფს, რომელიც ათ კაპიკად ბითლების და როლინგების ფოტოებს ყიდდა, არანაკლები დამსახურება აქვს.

ჩემს თაობას საქართველოს ევროპისაკენ ორიენტაციაში ძალიან დიდი როლი აქვს ნათამაშები.

მართალია სატრაბახო ბევრი არც ჩვენ გვაქვს მაგრამ... იმის თქმა მინდა, რომ საბჭოთა საქართველო არ იყო რაღაც განყენებული დაჩაგრული გოიმების ბოსელი. როგორც ეს ზოგიერთს გონია, და ამის გამო დღევანდელ ნებისმიერ პრობლემას რაღაც მისტიურ საბჭოთა მენტალიტეტს ისე მუქთად აბრალებს, რომ წარმდგენაც არა აქვს მასზე.

საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მხოლოდ , იმ შემთხვევაში თუ ახალი თაობები უფრო მეტ თავისუფლებისათვის სწრაფვას დამანახებენ ვიდრე ჩვენს „დაჩაგრულ“ თაობას ქონდა.

ძალიან ბევრ რამეს ვხედავ დღევანდელ საქართველოში იმ დროინდელს, და ამის დანახვა განსაკუთრებით მზაფრავს ახალგაზრდებში, რომლებსაც ეს ქვეყანა თვალითაც არ უნახავთ.

მე ვთვლი, რომ დღეს საქართველოში თაობებს შორის უცოდინრობის და უნდობლობის რაღაც ბრიყვული კედლებია აღმართული, რომელიც ნელ ნელა თუ არ დაინგრა, გარწმუნებთ ქართული საზოგადოების ყოველი თაობა ყოველ ათ წელიწადში ერთხელ სურამის ციხესავით ჩამოირღვევა.

ეს არ არის საბჭოთა ნოსტალგიით გატანჯული ემიგრანტის წერილი. ნოსტალგია საერთოდ უინტერესო, ცოტა იუმორს მოკლებული ადამიანების თვისებაა. მე მხოლოდ ვცდილობ გავერკვე ჩემს იდენტურობაში, რაც მე პირადად ძალიან მჭირდება, და სხვებსაც დავეხმარო. რადგან ვთვლი, რომ ეროვნული იდენტურობა ყველა თაობამ საკუთარი უნდა შექმნას, და რეკტიორივით არ მიითვისოს მაგალითად შოთა რუსთაველი, თუმცა აუცილებლად უნდა ისწავლოს მასგან თუ არის რამე სასწავლი, და მერე თავად შეეცადოს დაწეროს უკეთესი პოემა. ჩვენ მიკროსკოპითა და პინცეტით გვინდა ამოვკრიფოთ საბჭოთა წარსულიდან ის ვინც მნიშვნელოვნად გვეჩვენება , დანარჩენნი კი დავასაფლაოთ და მერე მათ მოასფალტებულ საფლავებზე დისნეი ლენდი ავაშენოთ თავისი უზარმაზარი პარკინგით.
გთავაზობთ "ცხელი შოკოლადის" მიერ დაწუნებულ წერილის თავდაპირველ სრულ ვერსიას. რამოდენიმე გაფერადებული შესწორებით, რომელიც რედაქციამ “აზრობივი კორექტულობისათვის "ამოჭრა" ტექსტიდქნ. მე მათ დასაცავად არც ნიჭი მეყო და არც პრინციპულობა. თუმცა ჩემთვის უჩვეულო კომფორმიზმმაც არ მიშველა: ის მაინც არ დაბეჭდეს, არანაირი სახით...

წინასწარ გიხდით მადლობას კომენტირებისათვის. ჩემთვის მნიშვნელოვანი იქნება თქვენი აზრი, როგორიც არ უნდა იყოს ის. ეს მე დამახმარება "ამ ცხოვრების ნახევარ გზაზე" მაინც მივხვდე, თუ როგორ უნდა ვიაზროვნო "სწორედ"
პ.ქ. 1 მაისი 2009


სენტიმენტალურ კრიმინალური აღზრდა.

ფოტო ზურაბ სუმბაძე 

რითი განსხვავდება ქართული სკოლა ევროპულისაგან? ქართულში ასწავლიან ბევრ სამშობლოს სიყვარულს და ცოტა ფუნდამეტალურ მეცნიერებებს. ევროპულში კი პირიქით- ბევრ ფუნდამეტალურ მეცნიერებებს და ცოტა სამშობლოს სიყვარულს. პარადოქსია მაგრამ ფაქტია. ევროპელები თავიანთ სამშობლოს ქართველებზე ბევრად უკეთ უვლიან. მიუხედავად იმისა, რომ მოუქნელი ფსიქიკის ულტრა მემარჯვენეების გარდა, ისინი პატრიტიზმზე არა თუ არ ლაპარაკობენ, თთქმის არც ფიქრობენ.
ეს უფრო ახალი თაობებისადი პრაგმატულ პასუხისმგებლობიან დამოკიდებულებას უფრო ჰგავს, ვიდრე სამშობლოს იდეალურისტურ, აბსტრაქტულ სიყვარულს.

როგორი იქნებოდა თანამედროვე საშუალო ქართველის ფოტორობოტი, მისი შექმნა რომ გვეცადა?
ჩვენს წითელ წარსულში ეს კეპისქუდანი ულვაშებიანი კეთილი გაიძვერა კაზანოვა იყო, რომელიც იდიოტურ სადღეგრძელოებს ამბობდა და კაფეებსა და მაღაზიებში ხურდაზე უარს ამბობდა. იყო აგრეთვე "ნამდვილი" ქართველი ინტელიგენტის ტიპი... რომელიც ასევე იდიოტურ სადღეგრძლოებს ამბობდა, მხოლოდ ნაკლები აქცენტით, სამაგიეროდ კიდევ უფრო მეტად "კაზანოვა" იყო ვიდრე პირველი. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი გია დანელიასა და ლეონიდ გაიდაის მიერ გამოძერწილი რუსული ბრიყვული სტერეოტიპებია.
სინამდვილეში საბჭოთა ეპოქაში ქართველს ბევრად უფრო ჩამოყალიბებული სახე ჰქონდა ვიდრე დღეს. უფრო მეტიც, ეს სახე ბევრად უფრო ევროპული იყო. რა თქმა უნდა ქართველები ბრიტანელებს არასოდეს ვგავდით, მაგრამ ევროპა მაშინ განვითარებული ჩრდილოეთის გარდა ღარიბი ჩვენსავით ემოციური სამხრეთი და წითელი აღმოსავლეთიც იყო.
ამის ამხსნელი რამოდენიმე ფაქტორი არსებობს. თუნდაც ჩაცმის მანერა. მაშინ არ არსებობდა იაფი თურქული და ჩინური მოდური ტანსაცმელი. ადამიანებს, უბრალოდ, მაგრამ კლასიკურად ევროპულად ეცვათ. ქალებში ეს იყო გამუდმებული ვინტაჟის სტილი, რომელიც საკმაოდ გულისამაჩუყებლად და მიმზიდველად გამოიყურებოდა. მამაკაცები კი უმეტესად კლასიკური ტიპის კოსტიუმებით დადიოდნენ რომლებიც ნამდვილი მაუდით იყო შეკერილი ვირტუოზ სომეხ მკერავებთან, დღეს მათ გაუგებარი კონფესიის კოლეგებს "მოდელიერებსა" და "კუტურიეებს" ეძახიან. რომლებიც თავად ტანსაცმელს პარიზში და მილანში ყიდულობენ სეილებზე. უსახსრო მომხმარებელს კი იძულებულს ხდიან თურქული და ჩინური იაფფასიანი მოდური საშინელებები იყიდოს.
თუმცა ჩაცმულობაზე მეტად ერთ ერთი მნიშვნელოვანი, რაც აერთიანებდა ქართველებს მართალია, ყოვლად "გარყვნილი" მაგრამ მაინც საერთო განათლების სისტემა გახლდათ. ყველა სკოლისათვის საერთო სახელმწიფო განათლების პროგრამა და განსაკუთრებით გაცილებით ნაკლებად მტკივნეული სოციალური უსამართლობის განცდა, ვიდრე დღეს. ცეკას მდივნისა და მეწაღის შვილი თავისუფლად შეიძლებოდა ერთ მერხზე მჯდარიყო, ისევე როგორც რაიონის რაიკომის მდივნისა და გლეხის შვილი. მათ შეეძლოთ ესწავლათ ერთი და იგივე პროგრამით, და ფორმალურად მაინც ერთნაირ წითელ მომავალზე ეოცნებათ. რა თქმა უნდა, ამ წითელ იდილიას მოსდევდა ულმობელი სოციალური უსამართლობების გაუთავებელი სერია. თუმცა სოციალური უსამართლობის შეგრძნება ალბათ მაინც ნაკლები იყო დღევანელთან შედარებით. როდესაც თბილისის ათასნაირ კერძო ელიტარულ სკოლასა და საჯარო სკოლებს შორის უზარმზარი, უტაქტო და უსინდისო უფსკრულია. ეს სკოლები ერთმანეთისაგან დიამეტრალურად განსხვავებულ ადამიანთა ტიპებს აყალიბებენ. ამას თუ დავუმატებთ დასავლურ სკოლებში სასწავლებლად წასულ "ოქროს ბიჭუნებსა და გოგონებს", ჩემთვის პირადად აბსოლუტურად ნათელი ხდება, ქართველის სახის ტიპის მრავალფეროვნება.
დღეს საშუალო ქართველის იმდენი ტიპი არსებობს, რომ ხშირად თითქმის შეუძლებელი ხდება ამ ადამიანებს შორის რაიმე საერთოს პოვნა. მათ აღარც კეპი "აეროდრომი" აერიანებთ და არც ქართული აქცენტით რუსულად წარმოთქმული "ლამაზი" სადღეგრძელოები.
დღევანდელმა ქართველმა სხვა და სხვა გარემოებების გამო, რკინის ქალამნები ჩაიცვა, რკინის ჯოხი დაიჭირა , ბაღდადელი ქურდივით გაოთხდა, და ქვეყნის ოთხივე ნაწილს მოედო. სამშობლოს რამოდენიმე წლის შემდეგ მრავალსახა დაუბრუნდა. გუდა რომელშიც ყველა ქვეყანაში თითო მუჭა კულტურას ყრიდა, პირდაპირ რუსთაველის პროსპექტზე გადმობერტყა. კულტურის ამ მუქთა გროვას სამოქალაქო ომისაგან დაღლილი და გაღატაკებული ხალხი დაესია. ზოგმა რა მოირგო, ზოგმა რა...
ჩვენი ქვეყანა, განსაკუთრებით მისი დედაქალაქი აბრეშუმის გზის ცენტრალურ ბაზარს დაემსგავსა. მხოლოდ აქლემებისა და ჯორების ნაცვად, მბზინავი "პორშეს" ჯიპებითა და კიდევ უფრო მეტი "დაშპაკლული" მეათე ხელის ბმვ – ებით სავსეს. ვის არ შეხვდებით აქ: ჩაცუცქულ პაკისტანელ ტალიბანებს, დილაობით კუს ტბაზე მოსეირნე რუს ოლიგარქებს, მათ ცოლებს, ცოლების საყვარლებს, თურქ ვაჭრებს, გამოპრანჭულ მანერებინ იტალილებს, პარიზელ სევდიან "ემო" გოგოებსა და ბიჭებს, ტექსასელ ტყავის შლიაპიან მსუქან "ბურჟუა კოვბოებს"... მხოლოდ ამ მრავალფეროვნების უნიკალურობა ისაა, რომ ესენი ყველანი თითქოს საკარნავალოდ გადაცმული, სახეშეცვლილი ეთნიკური ქართველები არინ.
ხანდახან მგონია, რომ მთელი მსოფლიოს სევდა ვირუსივით ჩამოყვა გუდიდან გადმობერტყილ ამ სეკონდ ჰენდ თითო მუჭა კულტურას და პარადოქსია, მაგრამ იმის ნაცვლად რომ გავხსნილიყავით, მორღვეულმა საზღვრებმა საკუთარ ნაჭუჭში ჩაგვკეტა, 80 წლების ბოლოდან შეძენილმა აგრესიულმა რელიგიურობამ კიდევ უფრო გაამძაფრა კულტურული დეპრესია. ქართველთა ერთი ნაწილი უფრო პირქუში და ეჭვიანი გახადა, ნაწილი კი პირიქით, ზომაზე მეტად გახსნილი, იმდენად, რომ ზოგი ავსტრიელ ტყავის ბრიჯებიან და რქის საყვირიან მონადირეს დაემსგავსა, ზოგიც წვერიან ბრეტონელ პირქუშ მეთევზეს. მე იშვიათად მინახავს ერი, რომელშიც ადამიანების ამდენი სხვადასხვა ტიპი არსებობდეს.
ჩვენი ყველაზე დიდი შარმი მულტიკულტურულობა დღევანდელ საქართველოში საწუხაროდ, უფრო და უფრო ნაკლებად თვალშისაცემი ხდება. ქართველები თვალსა და ხელს შუა იცვლებიან , თითქოს ფიზიკურადაც კი. მე არ ვიცი ეს კარგია თუ ცუდი. ყოველ შემთხვევაში მიმზიდველად ნამდვილად არ გამოიყურება. საქართველო კარგავს თავის ბაზობრივ სახეს, რომელსაც რამდენიმე წელიწადში მხოლოდ ტურისტულ უბნებში თუ წავაწყდებით სუვენირების დახლზე გამოფენილს. ამ სახეს ვერ გადაარჩენს დღესასწაულებზე ჩოხა ახალუხით ეგზიბისიონიზმი და დღეში ათასჯერ პირჯვარის გადაწერა. ჩვენი სახე არ არის მარტო ფოლკლორი და რელიგია.
"ენა, მამული, სარწმუნოება", 21 საუკუნის კონტექსტზე ვერაფრით გადმოვაწყეთ, ისე როგორც ფრანგებმა თავიანთი დევიზი ''თავისუფლება, თანასწორობა, ერთობა", რომელიც დღეს სულაც არ განიხილება 300 წლის წინანდელ სისხლიან რევოლიუციურ კონტექსტში, რადგან ამ წლების განმავლობაში თავისუფლებაც, ერთობაც და თანასწორობაც, გამუდმებულ დამუშავების პროცესში იყო და არის, ამიტომ ის ყველა ეპოქაში, მათ შორის დღევანდელში აქტუალური დარჩა ფრანგებისათვის.
150 წლის წინ ილია ჭავჭავაძის მიერ ყველას მაგივრად ნაფიქრი და ლამის ლაბორატორიულად დამუშავებული სამი ლაკონური სიტყვა : "ენა, მამული, სარწმუნოება" თითქმის ულტრამარჯვენა ლოზუნგად ვაქციეთ. ისე ვიქცევით თითქოს მაშინდელივით, საქართველოში არც ერთი ქართული სკოლა არ არსებობდეს მოსახლეობის 90 პროცენტი წერაკითხვის უცოდინარი გვყავდეს, თითქოს სარწმუნოებას ვინმე გვიკრძალავდეს. მამული კი უკვე ისე უიმედოდ დაკარგული გვქონდეს, როგორც მე19 საუკუნეში. გონების დაძაბული მუშაობის ნაცვლად, რაღაც გაუგებარ ძველ დრამას ვთამაშობთ ულტრა თანამედროვე რეფორმების დეკორაციაში. და ვერაფრით ვხვდებით რატომ ვერ ვარგებთ ურმის ბორბალს მერსედესის საბურავს. ვერაფრით გამოვიმუშავეთ მეთოდი ახალი თაობასთან ურთიერთობის, მისი არაქაოტური აღზრდის.
************************
ადამიანის ჩამოყალიბებაში მთავარ როლს ოჯახი, სკოლა და საზოგადოება თამაშობს. ჩემი აზრით ამ უკანასკნელს მაინც გადამწყვეტ როლი აქვს, და არა მხოლოდ იმიტომ რომ: "ხარი ხართან რომ დააბა, ან ზნეს რომ იცვლის და ან ფერს".
თაობა არც ჯოგია და არც ღვინო, მისი ხარისხი კარგ და ცუდ წლებზე რომ იყოს დამოკიდებული. თაობა პიროვნებებისაგან შესდგება, მათზე საზოგადოება გაცილებით მეტ გავლენას ადენს ვიდრე მშობლები, კიდევ უფრო მეტს ვიდრე მასწავლებლები. დარწმუნებული ვარ უცნობის ორთვიანი პრიმიტიული "აღმზრდელობითი რეფორმა" და ხელისუფლების მომხრეთა ჯიპებით "გრიალი" აჭარის სანაპიროზე, გაცილებით უფრო დიდ "შედეგს" მოუტანს დღევანდელ მოზარდ თაობას, ვიდრე განათლების სამინისტროს მიერ, ბილო წლებში გატარებული რთული რეფორმები, რომელსაც თავი და ბოლო თავად განათლების სისტემის პროფესიონალებმაც ვერ გაუგეს.
არსად ისეთი მჭიდრო კავშირი არ მინახავს ოჯახს, სკოლასა და საზოგადოებას შორის როგორც საქართველოში, ამასთან, არსად არ შევხვედრივარ მთელი თაობების განუწყვეტელი განადგურების მიმართ საზოგადოების პასუხისმგებლობის ისეთ დაბალი ხარისხს, როგორც ჩვენს დაღლილ, ბებერ სამშობლოში.
საბჭოთა ეპოქაში ოჯახს, სკოლასა და საზოგადოებას შორის კავშირებს ხშირად გროტესკული სახე ჰქონდა. მაგრამ ყველა სოციალური დონის ბავშვისათვის ეს კავშირები, როგორც ზემოთ აღვნიშნე თითქმის ერთნაირი იყო.
გაცილებით მნიშვნელოვანია მსგავსი სოციალური უსამართლობით გამოწვეული შედეგები. რომლის სრულ მოსავალს საქართველო აუცილებლად მოიმკის არც თუ შორეულ მომავალში, როდესაც ისევე, როგორც მაგალითად საფრანგეთში, დეფავორიზებულ, ერთგვარ მეორე ხარისხის ახალგაზრდათა ნამდვილი სოციალური კლასი ჩამოყალიბდება ღარიბ გარეუბნებში, რომლებიც თბილისს პარიზის ანალოგიურად გარს არტყია. ფრანგი "გარეუბნელები" დრო დადრო ნამდვილ ლაშქრობებს აწყობენ ქალაქის ცენტრში, განსაკუთრებით ისეთივე მშვიდობიანი მანიფესტაციების დროს, როგორითაც ჩვენ ასე ვტრაბახობთ დღეს და გვინდა დავიჯეროთ, რომ პარიზში მანქანებს ფრანგი ინტელიგენცია წვავს, ხოლო ვიტრინებს სორბონის უნივერსიტეტის სტუდენტები და პროფესორები ლეწავენ.
ეს სწორედ ის დეფავორიზებული კლასია, რომლის მსგავსიც საქართველოში ძალიან მალე გვეყოლება, თუ დროზე არ დამუხრუჭდა ცინიკური და სნობური დამოკიდებულება განათლებასა და "შანსების თანასწორობის" პრობლემის მიმართ, რომელიც დასავლური საზოგადოების ამ უმართავი ნაწილის აგრესიის
ძირითად განმსაზღვრელ ფაქტორად ითვლება.
ასეთი უმართავი კლასი საქართველოს ისტორიას უკვე ჰყავდა, და ისინი მასიურად, 60 წლებში გაჩნდნენ. დეფავორიზებული ოჯახებიდან გამოსული "ბები ბუმი" ქუჩის ბიჭები, რომლებსაც უკლებლივ ყველა სოციალური ფენის ახალგაზრდები შეემატნენ, ძველ მიჭების ცნობილ კლასად, ნამდვილ სოციალურ კატასტროფად ჩამოყალიბდნენ. ამ კლასმა თაოებები შეიწირა. მასთან ბრძოლა საქართველომ საბოლოოდ პირწმინდად წააგო 90 იანი წლების პირველ ნახევარში. გამარჯვებულები "პრინცები" გახდნენ. დღეს ისინი ყველგან არიან: პოლიტიკაში, ბიზნესში, ხელოვნებაში. ყველგან. მათ შექმნეს საზოგადოებრივი აზრი იმის შესახებმ რომ კრიმინალურ მაფიოზური მენტალიტეტი ქართველებში ქურდებმა

ჩამოაყალიბეს და ამით საკუთარი ბინძური და პრიმიტიული წარსული გაათეთრეს. თუმცა უნდა აღინიშნოს რომ ბევრმა მათგანმა თავში ტყვიით დაამთავრა თავისი კრიმინალური კარიერა.
60–70 წლებში ქურდებს არ შეეძლოთ საზოგადოებაზე მსგავსი გავლენის მოპოვება . 80- აიანებში კი მათი არსებობა საერთოდ აღარავის ახსოვდა, სპეციალურად დაინტერესებული პირების გარდა. ეს დაინტერესებული პირები კი სწორედ ძველი ბიჭები გახლდათ. ვინ იფიქრებდა, რომ 90 წლების პირველ ნახევარს , 80 წლებში ერთხელ უკვე თითქმის დავიწყებულ ამ შავი იდეოლოგიური ჭირის რენესანსად გადააქცევდნენ "ნაღდი" თბილისელი ძველი ბიჭები.
ქურდები, იშვიათი გამონაკლისების გარდა თითქმის წერაკითხვის უცოდინარნი და გაჭირვებული ოჯახებიდან იყვნენ. განსხვავებით ამ ნამდვილი კრიმინალური იდეოლოგიის პროპაგანდისტებისაგან, რომლებიც სოციალური მდგომარეობის მიუხედავად, ყველა ფენის ოჯახიდან შეიძლებოდა ყოფილიყო აკადემიკოსის, ან პარტიული ფუნქციონერიდან დაწყებული, მუშის ოჯახით დამთავრებული. განსხვავება მხოლოდ იმაში იყო, რომ აკადემიკოსისა და პარტიული ფუნქციონერის შვილი სკოლის დამთავრების შემდეგ უნივერსტიტეტში აგრძელებდა საცოდავი სტუდენტების ტერორიზებას, მუშის შვილი კი (შახტაში დაღუპული ტარიელ ონიანის მამის არ იყოს), სრულწლოვან ასაკს ციხეში ხდებოდა და ქურდული კარიერა მისი ცოვრების ერთად ერთი "ნათელი" წერტილი ხდებოდა. მე მათ უმეტესობის ბავშვობას ჯერ მჟავანაძის, შემდეგ კი შევარდნაძის ეპოქების გულისამრევი უსამართლობის მსხვერპლებად აღვიქვამ. ისინი საზოგადოებამ აიძულა ასეთები გამხდარიყვნენ. მოგვიანებით, "საბაზრო ეკონომიკაზე" გადასვლის ადრეული წლებიდან დაწყებული, როგორც კი შესაძლებლობა მიეცათ, მათ მაშინვე რევანში აიღეს.
მე პირადად ქურდები იშვიათად თუ მინახავს ახალაზრდობაში, ისიც შორიდან. მათ ხან შევარდნაძის ამორალური მილიციონრები "უგდებდნენ" ჯიბეში ნარკოტიკს ან იარაღს, ხან პატიაშვილის. ხანაც საკუთარი ''დამსახურებების" გამო იჭერდნენ. ისინი ძირითადად ციხეში იჯდნენ. მათთან შეხება სწორედ ძველ ბიჭებს ჰქონდათ. სწორედ ისინი წარმოადგენდნენ შუამავლებს, აგიტატორებსა და პროპაგანდისტებს ამ გაუნათლებელ კრიმინალურ "სექტასა" და კონფორმისტ , უპრინციპო ქართულ საბჭოთა საზოგადოებას შორის . სწორედ მათ გარყვნეს ამ ამაზრზენი „ქურდული გაგებით“ თაობები. და მერე მოგვიანებით ყველაფერი მათსავე იდოლებს, პრიმიტიულ "ქურდების " გადააბრალეს.
ძველ ბიჭები ყველგან იყვნენ. ისინი ქურდობდნენ, ყაჩაღობდნენ, ნარკოდილერებს "აუთოვებდნენ", შუა ქალაქში ისროდნენ, ჭრიდნენ, კლავდნენ, აუპატიურებდნენ... და უმეტესი მათგანი ერთი დღითაც არავის დაუსჯია ამისათვის, მათი მამების მიერ მილიციაში ჩატანილ ქრთამებისა და გავლენიანი კავშირების წყალობით. უმეტესობა წარმატებით "აბარებდა" უმაღლეს სასწავლებებში, ამთავრებდა, ხანდახან კომკავშირისა პარტიული ხაზითაც კი აგრძელებდა მოღვაწეობას. ბევრი მათგანი დღეს ქართული პოლიტიკურ, ბიზნეს და ინტელექტუალურ ელიტას განასახიერებს. ამას, თუ არ ვცდები სხვა ქვეყნებში მაფიას ეძახიან. ჩვენთან კი ხშირად "კარგი" და "ჩვეულებრივი" ოჯახებიდან გამოსულ ამ პრიმიტიულ ბარბაროსებს – ქუჩის აკადემია გამოვლილ კოლორიტებს უწოდებენ. მათი ცხოვრება ქალაქური ცხოვრების რაღაც იდიოტურ ფოლკლორადაც კი აღიქმება. უნდა ვაღიარო რომ, მცირე დოზით ძველი ბიჭების მანერა თითქმის ყველას ჰქონდა. მიუხედავად ჩემი მათ მიმართ მკვეთრად ნეგატიური დამოკიდებულებისა, როგორც ჩანს მეც ვერ გავექეცი ამ სულელურ მანერულობას. უცხოელებს, განსაკუთრებით ფრანგებს ხშირად უთქვამთ რომ ცოტა არ იყოს ძველი ბიჭი, ანუ მათ ენაზე Dure ვარ.

მე ჩემი თაობის ბანალური ფენომენი, თუ გნებავთ "ფოტო რობოტი" ვარ: საფრანგეთში ძველი ბიჭი,საქართველოში კი "წესიერი კაცი". საქართველოში ქცევის ეს იდიოტური მანერა ჩემი თაობის მამაკაცების თითქმის 80 პროცენტს ჰქონდა. სხვანაირად უბრალოდ ძალიან ძნელი იყო ცხოვრება. თავიდან ეს მხოლოდ რეკეტიორი და ბოროტი ძველი ბიჭებისაგან თავდაცვის საშუალება იყო, თუცა ძალიან მალე გოგონებისათვის თავის მოწონების საშუალებად გადაიქცა. რომლებიც უნდა ითქვას, ჭკუას კარგავდნენ ძველ ბიჭებზე. 70 წლების ბოლოსათვის , ასაკისა და სოციალური მდგომარეობის მიუხედავად ეს სტილი ნახევარზე მეტმა საქართველომ ჯინსებივით მოირგო. . რა თქმა უნდა, მე თაობების გარყვნის „მძიმე ტვირთს "გამოჩენილ" და კრიმინალ იდეურ ძველ ბიჭებს ვკიდებ და არა სკოლის პერიოდში გოგოებისათვის თავის მოსაწონებლად ''როჟა გაკერილ რიჟა" ჩვეულებრივ ასაკობრივად აღგზნებულ მოზარდ მოხულიგნო ბიჭებს.


80 იანი წლების ბოლოს, ერთი პატარა სომეხი ნაცნობი მყავდა, 11 წლის მიშიკა. რატომღაც დიდ პატივს მცემდა და ამის ნიშნად ჩემი ჟანგიანი "ჟიგულის" გარეცხვაში მეხმარებოდა ხოლმე. ძალიან პატარა,გამხდარი და საოცრად ცოცხალი ბავშვი იყო.

დედა მარტო ზრდიდა სამი წლით უფროს ძმასთან ერთად, რომელიც ყველანაირად ცდილობდა ოჯახს დახმარებოდა, ამიტომ გამუდმებით ქუჩაში იყო, ხან გარაჟისტებს ეხმარებოდა, ხან მშენებლებს...მიშიკა სკოლაში თითქმის არ დადიოდა. როცა შეეკითხებოდით რა უნდა გამოხვიდე რომ გაიზრდებიო, ტუჩებს შეკუმშავდა, და ძალიან სასაცილოდ ამბობდა – "ქორდი". მიშიკას ქურდი უნდოდა გამოსულიყო, რომ გაიზრდებოდა. დღეში ათჯერ რომ გეკითხათ ათივეჯერ ზუსტად ერთი და იგივე მანერით გიპასუხებდათ – "ქორდი".

მაშინ ეს ძალიან სასაცილოდ მეჩვენებოდა, მიურხედავად იმისა, რომ ძნელი მისახვედრი არ იყო,სომეხ ძალიან ღარიბ ცეროდენა ქუჩის ბიჭს, რომელსაც დედამიწაზე არავინ ყავდა ხელის შემშველებელი, აბა სხვა რაზე უნდა ეოცნება – ქარხანაში სოციალისტური შრომის გმირობაზე? ესეც აღარ იყო "მოდაში" რადგან გარეთ პერესტროიკაც კი უკანასკნელ დღეებს ითვლიდა, ქუჩაში წვერიანი კაცები და თავშლიანი ქალები საქართველოს სამფერიანი "ახალი ძველი" დროშების ფრიალით დარბოდნენ წინ და უკან და მუშტ მოღერებულები, სულ უფრო და უფრო ხმა–მაღლა ყვიროდნენ: საქართველო ქართველებისთვის! თუმცა მიშიკას ისინი თავიდან ალბათ არც შეუმჩნევია, რადგან მათთვის არ ეცალა...მალე მე პარიზში წავედი საცხოვრებლად.
რამოდენიმე წლის შემდეგ, ნაცრისფერ 94 ში, თბილისში ჩასულს მისი უფროსი ძმა შემხვდა, რომელიც გაზრდილიყო და ძველებურად ხან სად მუშაობდა და ხან სად. ძმაზე ვკითხე: რა ქნა მიშიკამ, გახდა ქურდი?
– არა. ვერ მოასწრო... მოკდა რა... ციხეში, ტუბერკულიოზით. ... ისე კარგი ბიჭი გაიზარდა. კაკულიას ზმაკასი იყო. განაბი როა, ხო იცი... ერთად იჯდნენ. სტაპრაცენტნი ქურდი ხდებოდა რა, რომ არ მომკვდარიყო...
მიშიკას ძმა ვიღაც უბნელი ტყავის ჟილეტიანი და ოქროსფერ "რეიბაიანი" ბიჭის დანგრეულ ლურჯ BMW - ს ახდილ კაპოტთან იდგა და შავ ხელებს ბენზინიანი ძონძით იწმენდდა. როგორც ჩანს უფასოდ მუშაობდა...პატივისცემის ნიშნად. თუმცა ჯოჯოხეთურ ქართულ ციხეში მიშიკა რომ ჭლექით არ მომკვდარიყო, და განაბ გაკულიას მართლა "ქორდად" წამოეყენებინა, ვის ვისი პატივისცემა ექნებოდა ეგ კიდევ საკითხავია.

************


ისტორია მეორდება, 60 წლების ანალოგიურად, სამოქალაქო და აფხაზეთის ომის ახალი "ბები ბუმები"(Baby Boom) გაიზარდნენ.
გაიზარდნენ უფრო დაუნდობელ სამყაროში ვიდრე მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დაბადებულნი. მათ გაცილებით სასტიკი უფროსი თაობა დახვდათ, ასე თუ ისე კორექტული მომავლის გაცილებით ნაკლები, თითქმის ნულოვანი შანსი. სოციალური უფსკრული მათსა და სხვა მათ თანატოლს შორის გაცილებით დიდია, ამიტომ ისინი უფრო დაუნდობელნი არიან, ვიდრე მათი წინამორბედები. ციხეშიც გაცილებით უფრო ადვილად და ხშირად ხვდებიან. არც სკოლაში სიარულს აიძულებენ საბჭოთა განათლების ინსპექტორები, რომლებიც ჩემს ბავშვობაში ყოველ დილით ფანრებით შეიარაღებულნი ჩაბნელებულ კინოთეატრებში დაძრწოდნენ შატალოზე მყოფი მოსწავლეების დასაჭერად. მე მზარავს იმაზე ფიქრი, რომ იმ საბჭოთა საქართველოში, რომელსაც მე შევესწარი, ქუჩაში მცხოვრები ბავშვები არ არსებობდნენ. მე არ მაქვს საბჭოთა კავშირის ნოსტალგია, რადგან კარგად ვიცნობ და მძულს ეს ქვეყანა, მაგრამ თბილისის ქუჩებში მოხეტიალე უამრავ ბავშვისათვის რომ ეპოქის არჩევნის უფლება მიგვეცა, იქნებ საბჭოთა საქართველსათვის მიენიჭებინათ უპირატესობა, ცივ, მშიერ, მაგრამ დამოუკიდებელ რეალობასთან შედარებით. ეს დაკარგული თაობაც კი არ არის, რადგან მათ დღეს აღარავინ ეძებს, ისინი არავის დაკარგვიან. მათ "ნულოვანი ტოლერანტობით" როზგავენ თავიანთი "ახალი– ძველი" ბიჭი თანატოლების მამები.
საქართველოში სოციალური გეტოების ჩამოყალიბება ძალიან სწრაფი ტემპით მიმდინარეობს. და ძალიან მალე, სწორედ მაშინ, როდესაც დემოკრატია თითქოს ასე თუ ისე დამყარდება, მშვიდობიან მანიფესტაციებზე გამოჩნდება გარეუბნელი ნიღბიანი უცნაური ახალგაზრდების ხროვა. ბეისბოლის კომბლებითა და "მოლოტოვის კოკტეილებით" შეიარაღებული. ზუსტდ ისეთები, როგორებსაც პარიზულ მანიფესტაციებიდან

რეპორტაჟებში "ფრანგების "ველური" ქცევით შეძრწუნებული ქართველები ხედავენ დღეს ტელევიზიით. ისინი მაღაზიების ვიტრინებსაც დალეწავენ, მანქანებსაც დაწვავენ, და ლონდონიდან არდადეგებზე ჩამოსულ ექსძველიბიჭების შვილებს კოჭებსაც დაამტვრევენ ბეისბოლის ჯოხებით. ისინი გაცილებით შეუბრალებლები იქნებიან ვიდრე ჩემი თაობის პრიმიტიული ძველი ბიჭები, რადგან მათ დასაკარგი ნამდვილად არაფერი ექნებათ: არც სკოლა, არც ინსტიტუტი, ან მამის კარიერა, რაც მთავარია არც რაიმე მომავლის იმედი. დადგება ნამდვილი ნულოვანი ტოლერანტობის დრო, და ამაზე პასუხისმგებელი ისევე იქნება საზოგადოება, როგორც დღევანდელი ხელისუფლება. თუმცა საზოგადოების პასუხისმგებლობას ხაზს უფრო გავუსმევდი. ის დღემდე ვერ მიმხვდარა, რომ მაგალითად, გირგვლიანის მკვლელობის გამო მსჯავრდბულნი მარტო ყოფილი მაღალი სახელმწიფო ფუნაციონერები კი არა, სწორედ ზემოთ ნახსენები მენტალიტეტით გაზრდილი დაუნდობელი ძველი ბიჭები არიან. ეს ცინიკური მკვლელობაც უფრო ძველბიჭური მოტივით მოხდა ვიდრე პოლიტიკურით, როგორც ის დღეს შუქდება.
თბილისი პარიზივით დეფავორიზებული გარეუბნებით არის გარშემორტყმული. ეს რამოდენიმე ურბანისტული სოციალური სარტყელი, საფრანგეთის დედაქალაქის გარშემო 60 – 70 – 80 წლებში აშენდა. თავიდან იქ ძირითადად ჩრდილოეთ აფრიკის ყოფილი ფრანგული კოლონიებიდან ჩამოსული და ადგილობრივი მუშები დასახლდნენ, ეს პატარა სუფთა ქალაქები თავისი ინფრასტრუქტურით, ერთ დროს ფრანგული სოციალური სამოთხის მოდელებად ითვლებოდნენ. მათი მცხოვრებლები პატიოსნად შრომობდნენ, ქორწინდებოდნენ, შვილებს ზრდიდნენ, პირველ პატარა ორ ცილინდრიან სიტროენს ყიდულობდნენ და პირველად ცხოვრებაში ზღვაზე დადასვენებლად მიდიოდნენ. რაც მთავარია სამუშაო უამრავი იყო.
სოციალური ოქროს ხანა 80 წლების ბოლოს დამთავრდა. სამუშაომ ნელ ნელა იკლო. კეთილ სინდისიერი ემიგრანტების ოჯახში გაზრდილ ახალგაზრდებს ცხადია ნაკლებად იზიდავდა მამის მსგავსად მინიმალური ჯამაგირის გულისათვის მთელი ცხოვრების მშენებლობაზე გატარების პერსპექტივა და ამ ბეტონის მახინჯ პეიზაჟში სიბერემდე ცხოვრება. ისინი მშობლებისაგან განსხვავებით უკვე ინტეგრირებულნი იყვნენ მეხუთე რესპუბლიკაში, თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, არა ფრანგულ საზოგადოებაში. მათ უკვე თავისი საკუთარი სუბკულტურაც შექმნეს – სტილიზირებული რაპი, ძვირი მარკებით ( ნაიკი, ლაკოსტა, ... ) და როგორც ხდება ხოლმე... ნარკოტიკები, პროსტიტუცია, ძალადობა .
ახალგაზრდების ყველაზე საყვარელი გასართობი, და ამავე დროს ერთგვარი "თრენინგი" კრიმინალურ კარიერის გარიჟრაჟზე, სწორედ დრო და დრო პარიზზე შემოსევებია, რომელსაც ესოდენი სიამაყით ადევნებს თვალს ქართველი მაყურებელი ტელევიზიით და ფიქრობს, რომ მანიფესტაციის წარმართვის კულტურა მაინც გვაქვს ფრანგებზე მეტი. ზოგი პოლიტიკოსი უფრო შორსაც მიდის და ამ გარეუბნელი გარეწრების ფონზე ქართველებს ყველაზე კულტურულ ერად აცხადებს ევროპაში.
საქართველოს ჯერ კიდევ აქვს შანსი პარიზის შეცდომა არ გაიმეოროს და თბილისი არ აქციოს ადგილობრივი და ეგრეთ წოდებული დაკარგული ზონებიდან დევნილი გამწარებული უპერსპექტივო ახალგაზრდების ალყაში მომწყვრეულ "ელიტარულ გეტოდ".
ამ პრობლემას ისეთი მდიდარი და გამოცდილი ქვეყანაც კი როგორიც საფრანგეთია უკვე მეორე ათეული წელია უშედეგოდ ებრძვის. ეჭვი მეპარება, საქართველომ შესძლოს მისი სწრაფად გადაჭრა. გარეუბნელი ტერმინატორები აუცილებლად გაჩნდებიან საქართველოში და თანაც ძალიან მალე, თუ ქვეყნის ყველა სკოლის მოსწავლეს სახელმწიფომ ერთი და იგივე პერსპექტივა არ შესთავაზა. კერძო სკოლები, უკვე კაპიტალიზმის დამახასიათებელი ჩვეულებრივი უსამართლობა გახდება, და არა ის შუასაუკუნეების ფეოდალური უსინდისობა, რომელსაც სამწუხაროდ საქართველოში ყოველ ნაბიჯზე ვხვდებით. და რომელიც ეთნიკურ ქართველებს ყოველდღიურად აცილებს ერთმანეთს რითაც, მათ საშუალო ფოტორობოტის შექმნასაც თითქმის შეუძლებელს ქმნის.

პაატა ქურდაძე
13 აპრილი 2009

გმქდლობთ კომენტარებისათვის. დააჭირეთ ქვევით "კომენტარებს"